Yeni Koronavirüs Hastalığı nedir?
Yeni Koronavirüs Hastalığı, Dünya Sağlık Örgütü tarafından COVID-19 olarak isimlendirilen, bulaşıcı bir hastalıktır. Hastalardan alınan örneklerin incelenmesi sonucunda hastalığa neden olan virüsün SARS (2002) ve MERS (2012) gibi Koronavirüs ailesinden olduğu anlaşılmış ve virüse Yeni Koronavirüs 2019 (2019-nCoV) adı verilmiştir.
Yeni Koronavirüs Hastalığı tehlikeli midir?
Geçmişte yaşanan SARS ve MERS salgınlarda hastalığın ne düzeyde öldürücü seyrettiği ile kıyaslandığında bu sıklığın sadece %2 civarında olduğu görülmektedir. Elde edilen veriler doğrultusunda ileri yaş ve eşlik eden hastalığı (astım, diyabet, kalp hastalığı gibi) olanlarda virüsün ağır hastalık oluşturma riski daha yüksektir. Genç ve sağlıklı erişkinlerde hastalık nispeten hafif seyretmektedir.
Hastalığın belirtileri nelerdir?
Kuluçka (inkübasyon) süresi, virüs vücuda girdikten sonra belirtilerin ve hastalığın ortaya çıkması için geçen süredir. Hastalık, 2-14 gün süren bir kuluçka süresinden sonra birden başlayan yüksek ateş (39 °C) öksürük ve nefes darlığı ile karakterlidir. Bazı hastalarda boğaz ağrısı ve burun akıntısının da olduğu görülmüştür. Ağır seyreden vakalarda ise akciğer enfeksiyonu, ağır akut solunum yolu enfeksiyonu, böbrek yetmezliği gibi durumlar ortaya çıkabilmektedir.
Hastalık nasıl bulaşır?
Hasta bireylerin öksürmeleri aksırmaları ile ortama saçılan damlacıkların solunması ile bulaşır. Hastaların solunum parçacıkları ile kirlenmiş yüzeylere dokunulduktan sonra ellerin yıkanmadan yüz, göz, burun veya ağıza götürülmesi ile de virüs alınabilir. Kirli ellerle göz, burun veya ağıza temas etmek risklidir.
Hastalıktan nasıl korunulabilir?
Hastalıktan korunmak için bir aşı henüz geliştirilmiş değildir. Bu nedenle korunmada akut solunum yolu enfeksiyonlarının genel bulaşma riskini azaltmak için önerilen temel ilkeler Yeni Koronavirüs (2019-nCoV) için de geçerlidir. Sadece 2019-nCoV’tan değil, diğer tüm solunum virüslerinden korunmak için:
- El temizliğine dikkat edilmelidir. Eller en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla yıkanmalı, sabun ve suyun olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği kullanılmalıdır. Antiseptik veya antibakteriyel içeren sabun kullanmaya gerek yoktur, normal sabun yeterlidir.
- Eller yıkanmadan ağız, burun ve gözlerle temas edilmemelidir.
- Mevsimsel grip dahil olmak üzere hasta insanlarla temastan kaçınmalıdır (mümkünse en az 1 m uzakta bulunulmalı).
- Özellikle hasta insanlarla veya çevreleriyle doğrudan temas ettikten sonra eller sık sık yıkanmalıdır.
- Bugün için ülkemizde sağlıklı kişilerin maske kullanmasına gerek yoktur. Herhangi bir viral solunum yolu enfeksiyonu geçirmekte olan kişinin öksürme veya hapşırma sırasında burun ve ağzını tek kullanımlık kağıt mendil ile örtmesi, kağıt mendilin bulunmadığı durumlarda ise dirsek içini kullanması önerilmektedir.
Maske kullanılmalı mı? Ne zaman ve nasıl?
Öksürük gibi solunum semptomları olmayan normal sağlıklı kişilerin tıbbi maske takmasına gerek yoktur. Ancak kalabalık ve hava sirkülasyonunun yeterli olmadığı ortamlarda uzun süre bulunulacaksa maske kullanılabilir. Solunum semptomlarınız varsa tıbbi maske takmak ve maskeyi attıktan sonra elleri temizlemek önerilmektedir.
Toplu taşıma araçları ya da derslerin yapıldığı sınıflar gibi kalabalık veya sıkışık ortamlarda bulunanların kullanmaları önerilen normal tıbbi maskenin, özel filtresi olan N95 ya da FFP2 gibi maskelere göre hastalıktan korunmada etkileri benzer gösterilmiştir.
N95 veya FFP2 tipi maskelerin sağlık kuruluşlarında solunum yollarında inceleme yapan sağlık personelince kullanılması önerilmektedir.
Bugüne kadar, Yeni Koronavirüs salgınından etkilenen ülkelerden sevk edilen mallar veya ürünlerle temasın insanlarda Yeni Koronavirüs hastalığının kaynağı olduğunu gösteren hiçbir epidemiyolojik bilgi yoktur. Bu nedenle Yeni Koronavirüs ile enfekte olan bir ülkeden gelen kargo ile temas edileceği zaman maske kullanılmasına gerek yoktur. Pürüzlü yüzeylerle temas edilmesi sonucu oluşabilecek mekanik tehlikelere karşı koruma için kullanılmadıkça eldiven kullanımına da gerek yoktur.
Doktora ne zaman başvuralım?
Ateş, öksürük varsa ve nefes almakta güçlük çekiliyorsa, tıbbi yardım almak için sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Yeni Koronavirüs vakası görülen ülkelere seyahat eden kişilerin yolculuk dönüşü 14 gün içinde ateş, öksürük, solunum sıkıntısı gelişirse sağlık kuruluşuna başvurmaları ve seyahat öyküsünü bildirmeleri gerekmektedir.